Lokowanie przemysłu na terenie Kołobrzegu od samego początku odbudowy otwartego po raz pierwszy w 1948 roku portu kołobrzeskiego było dziełem przypadku i decyzji politycznych. Władze nie miały na to żadnego większego pomysłu, z drugiej strony chciano rozbudowywać przemysł na Pomorzu Środkowym. W latach 50-tych w naszym mieście powstała „Barka”, ale dlatego, że nie mogła powstać w Świnoujściu, które nie było do tego przygotowane. W Kołobrzegu, pomimo ogromu zniszczeń, sytuacja była lepsza, ale pomogła temu sytuacja polityczna i okres stalinowskiej paranoi. Porażkę inwestycji w Świnoujściu uznano za szkodnictwo gospodarcze, co w 1950 roku było jednoznaczne z działem przeciwko żywotnym interesom PRL i zagrożone wysoką karą więzienia. Swoją szansę wykorzystał Kołobrzeg…

Przez kilkanaście lat, sprawy związane z odbudową miasta nie były uregulowane. Dopiero w 1957 roku Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów podniósł kołobrzeskie postulaty związane z rozwojem miasta do rangi dokumentu rządowego. Uchwała nr 450/57 na lata ugruntowała pozycję inwestycji w mieście i zapewniła im finansowanie ze środków centralnych. Czym innym była jednak odbudowa, a czym innym rozwój. Lata 60-te związane były z odtwarzaniem substancji miejskiej i wzrostem liczby mieszkańców. Wszystko zmieniło się wraz z Festiwalem Piosenki Żołnierskiej. Grupa działaczy PZPR potrafiła dość sprytnie wykorzystać propagandowy festiwal, który promował Kołobrzeg w całej Polsce. Z jednej strony pokazywano bohaterskie działania polskich żołnierzy w marcu 1945 roku, z drugiej stawiano na sojusz z ZSRR. Ale efekt promocyjny był skuteczny. W sezonie wakacyjnym przyjeżdżało coraz więcej turystów, a władze centralne z większym zainteresowaniem patrzyły na miasto nad Parsętą.

W latach 70-tych odbudowę Kołobrzegu w części zasadniczej można było uznać za zakończoną. Przystąpiono do rozbudowy miasta. Powstawały kolejne inwestycje komunalne, ale patrzono także perspektywicznie na kołobrzeski port. Kluczową rolę odgrywał tutaj szef „Barki” – towarzysz Jan Szymański. Dał się poznać jako dobry organizator, co więcej, zaczął się zajmować tematyką związaną z przebudową i rozbudową kołobrzeskiego portu. To właśnie wtedy powstała wizja awanportu czy kołobrzeskiej obwodnicy. 22 czerwca 1974 roku, podczas Centralnych Dni Morza, które obchodzono w Kołobrzegu, położono kamień węgielny pod rozbudowę portu. Inwestycja ruszyła w 1975 roku. W międzyczasie trwały działania na rzecz powołania państwowego przedsiębiorstwa zajmującego się przewozami pasażersko-towarowymi. Według jednej z koncepcji, promy miały zawijać także do Kołobrzegu, do czego miał być wykorzystywany m.in. awanport. Miały zostać także zbudowane nowe nabrzeża. Polityczne naciski i rozmowy prowadzone m.in. w Kołobrzegu, Koszalinie czy Warszawie, przyniosły efekty. Postanowiono nowe przedsiębiorstwo zlokalizować na wybrzeżu środkowym, właśnie przy ujściu Parsęty do Bałtyku. Uważano to za dobrą koncepcję polityczno-gospodarczą ekipy Edwarda Gierka w kierunku rozwoju przemysłu morskiego na Pomorzu Środkowym.

31 stycznia 1976 roku minister handlu zagranicznego i gospodarki morskiej powołał do istnienia Polską Żeglugę Bałtycką. Miała się ona zajmować przewozami pasażersko-towarowymi, prowadzeniem usług hotelarskich, turystycznych i rozrywkowych, ale także organizacją usług portowych w portach Pomorza Środkowego: Kołobrzegu, Darłowie, Ustce i Łebie. Organizacją nowego zakładu z siedzibą w porcie kołobrzeskim zajął się Jan Szymański. Była to praca trudna, biorąc pod uwagę, że w części objęła ona już schyłek epoki Gierka. Firma jednak powstała i na bazie przejętego majątku pobudowała swoją siedzibę, a także świadczyła usługi, korzystając z portów w Szczecinie i Gdańsku, a także statutowo, małych portów na wybrzeżu środkowym. Dopiero w latach 80-tych, na gruncie powstania „Solidarności”, rząd był krytykowany za powołanie PŻB w Kołobrzegu, zaś wprowadzenie stanu wojennego spowodowało jego problemy finansowe.

Opisania historii Polskiej Żeglugi Bałtyckiej na 45-lecie spółki zajął się dr Edward Wiśniewski. Niedawno ukazało się drugie wydanie jego monografii. Więcej w materiale wideo.

Robert Dziemba