Overcast Clouds

11°C

Kołobrzeg

28 marca 2024    |    Imieniny: Aniela, Sykstus, Joanna
28 marca 2024    
    Imieniny: Aniela, Sykstus, Joanna

Redakcja: tel. 500-166-222 poczta@miastokolobrzeg.pl

Portal Miasto Kołobrzeg FBPortal Miasto Kołobrzeg na YT

Regionalny Portal Informacyjny Miasta Kołobrzeg i okolic

reklama

reklama

reklama

jakubowski, kołobrzeg

Nakładem Wydawnictwa Kamera zrealizowany został projekt Fundacji Historia Kołobrzegu związany z powstaniem książki o historii 19. Baterii Artylerii Stałej. Został on dofinansowany ze środków Powiatu Kołobrzeskiego. Wstęp do pracy napisał generał Waldemar Skrzypczak. Nad graficzną stroną publikacji pracował Dariusz Jakubowski.

19. Bateria Artylerii Stałej została utworzona formalnie 19 października 1950 roku. Od tego momentu upłynęło właśnie 70 lat. To jeden z niewielu istniejących kołobrzeskich zabytków, tak zabytków - dzięki działaniu grupy osób, baterię udało się wpisać do rejestru zabytków – o którym można jedynie mówić, a nie można go zwiedzić. Nie budzi wszakże wątpliwości, że byłby on ważnym obiektem na mapie turystycznej miasta. Tym bardziej chcieliśmy przybliżyć historię tego miejsca kołobrzeżanom i miłośnikom fortyfikacji. Nie jest to książka naukowa sensu stricte, w której będziemy źródłowo opisywać poszczególne fakty i wydarzenia, choć publikujemy tu wyniki własnych badań, rozmów z żołnierzami i regionalistami. Chcemy dotrzeć do szerszego grona Czytelników, aby przybliżyć im militarne dzieje Kołobrzegu.

Odkrywanie dawnych dziejów miasta, szczególnie polskiej historii tych ziem, wpisuje się w obchodzoną w tym roku 75 rocznicę nastania tu polskiej administracji. Pośrednio, praca ta omawia okres wzmacniania polskiego panowania i obrony tego obszaru w trudnym powojennym okresie, jakim była zimna wojna i związana z nią fortyfikacja wybrzeża. Powstaje na ten temat coraz więcej publikacji i niniejsza praca wpisuje się w ten trend upowszechniania zabytków fortyfikacyjnych okresu po 1945 roku. Jako pasjonaci, zastanawiamy się również nad przyszłością tego obiektu, gdyż ząb czasu nie pozostaje bez wpływu nawet na żelbeton, a erozja brzegu morskiego stale się pogłębia. Co będzie z tym miejscem za lat kilkanaście? Czy zostanie skazanie na unicestwienie przez groźny żywioł, przez wody morskie? To pytanie jest otwarte, ale nie powinno ono znikać z naszego horyzontu podczas zgłębiania tej jakże ciekawej historii.

Chcemy podziękować wszystkim, którzy pomogli nam podczas pisania niniejszej pracy, udostępnili materiały i źródła, udzielali informacji i wyjaśnień, a także użyczyli nam zdjęć oraz ilustracji. Dziękujemy staroście Tomaszowi Tamborskiemu za finansowe wsparcie, bez którego ta publikacja nie ujrzałaby światła dziennego. Podziękowania składamy także Arkadiuszowi Woźniakowskiemu za możliwość skorzystania z jego zdjęć i rysunków, Cezaremu Piotrowskiemu, Łukaszowi Domagale, Krzysztofowi Klinkoszowi i Markowi Padjasowi, a generałowi Waldemarowi Skrzypczakowi dziękujemy za słowo wstępne.

Po epoce zapomnienia i destrukcji polskich obiektów fortyfikacyjnych na wybrzeżu, powracają one do łask za sprawą coraz bardziej popularnej turystyki fortyfikacyjnej, która, co trzeba przyznać, w Kołobrzegu zaczęła cieszyć się zainteresowaniem z pewnym opóźnieniem. Z jednej strony, funkcjonowanie Marynarki Wojennej i separacja terenu z obiektami inżynieryjnymi przyczyniła się do ich zachowania w przestrzeni kołobrzeskiego Załęża, z drugiej, wiele lat zajęło zabezpieczenie tego kompleksu i jego wpisanie do rejestru zabytków. Gdyby nie zaangażowanie pasjonatów i muzealników, przy wyjątkowym wsparciu służb konserwatorskich, tutejszej baterii groziła kolejna faza grabieży i dalszej dewastacji, gdyż rozebranie chroniącego ją ogrodzenia od strony morza, z jednej strony otworzyłoby ją na zwiedzających, z drugiej, pozostawiło bez jakiegokolwiek nadzoru i opieki. Zdaniem autorów, jak najbardziej aktualna jest idea powołania obszaru 19. BAS do struktur Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu. Jest to idea popierana przez starostę Tomasza Tamborskiego, który czynił skuteczne starania na rzecz pozyskania dla kołobrzeskiego muzeum magazynu amunicji atomowej w Podborsku czy hangaru w Rogowie. Zasadnicze wykorzystanie obiektu, po jego pozyskaniu od wojska, bez względu na to, czy pozostanie on we władaniu armii, nie powinno dążyć do nadania mu funkcji muzealnej jako takiej. Powinien tu powstać interaktywny zespół fortyfikacji, z możliwością zwiedzania w mundurze rekruta lub wręcz szpiega, z określonym programem funkcjonalnym, gdzie stacjonować będzie część sprzętu LWP, nawet muzealnego, ale jednocześnie z możliwością pozyskiwania środków finansowych na przebudowę obiektów i rozbudowę projektu. Obiekty są wpisane do rejestru zabytków i warto mieć na uwadze, że jakikolwiek prace, związane ze zmianą sposobu użytkowania na cele kulturalne oraz turystyczne, będą wymagały zaangażowania sporych środków finansowych. Trzeba o tym pamiętać w związku chociażby z rozdysponowywaniem środków z programów Unii Europejskiej, gdyż nie jest to już długa perspektywa, a tymczasem armia nie jest skora do oddania tego terenu w użyczenie cywilom.

19 Bateria Artylerii Stałej w Kołobrzegu Jeśli uda się pozyskać ten kompleks militarny, trzeba będzie przystąpić do zmiany jego przeznaczenia z wojskowego na kulturalny. Opracowanie koncepcji użytkowania będzie przysparzać trudności, chociażby ze względu na brak stałych ścieżek komunikacyjnych, zniszczenie lub uszkodzenie części wejść, wreszcie, konieczność dostosowania zbudowanych 70 lat temu obiektów do norm i wymogów obowiązującego prawa budowlanego. Kompleks położony jest częściowo na klifie, a obecnie nie ma do niego dostępu od strony lądu, poza obszarem ściśle należącym do Marynarki Wojennej. Jest wszakże kwestia bardziej pilna. To zabezpieczenie terenu 19. BAS od strony morza. Na kołobrzeskiej Plaży Zachodniej od lat nie wykonywano żadnych inwestycji związanych z zabezpieczeniem wybrzeża. Każdego roku sztormy zabierają część terenu, powodując zapadanie się kolejnych obszarów brzegu. W ten sposób regularnie odsłaniane się elementy batalionowego rejonu umocnionego, albo płyty nagrobne z tutejszego przedwojennego cmentarza, które wykorzystywano do celów budowlanych i wtórnego wzmocnienia tego terenu. Nie widać tu żadnego programu, ani żadnych środków finansowych, które można by w szybki sposób przeznaczyć na stosowną organizację obrony przed morskim żywiołem. Niedługo zacznie zapadać się ogrodzenie przy głównym punkcie kierowania ogniem. Wątpliwe, aby wojsko chciało wydawać miliony złotych na zabezpieczenie swojego, ale jednak odseparowanego zabytku. Tutejszy samorząd nie będzie mógł angażować środków własnych do ratowania historycznych konstrukcji, a instytucje rządowe bezradnie rozłożą ręce, argumentując, że są ważniejsze potrzeby. Wyrażamy przekonanie, że ten pesymistyczny scenariusz się nie spełni, jednak wydaje się, że jedynym rozwiązaniem jest przekazanie tego terenu samorządowi i otwarcie dla turystów całej Plaży Zachodniej. W ten sposób, Kołobrzeg pozyska atrakcję turystyczną i historyczną. Niestety, na pełne udostępnienie mieszkańcom i gościom parku Załęże, najstarszego parku w Polsce, na razie nie można liczyć.

Celem niniejszej publikacji, w zamiarze autorów, było przybliżenie historii organizacji obrony polskiego wybrzeża i dziejów 19. Baterii Artylerii Stałej w Kołobrzegu w okresie zimnej wojny, ale także fortyfikacji towarzyszących, jak Szaniec Kleista czy 31. BAS w Ustroniu Morskim. 19. BAS to kompleks zapomniany, do którego nie prowadzi żaden szlak, w tym Miejski Szlak Fortyfikacji, który skupia się na obiektach nowożytnych i średniowiecznych. Wyrażamy przekonanie, że ulegnie to zmianie, a sam zabytek zostanie lepiej oznakowany, co pozwoli na większe zainteresowanie jego dziejami ze strony osób zwiedzających fortyfikacje nad Parsętą i poszukujących tu śladów zimnej wojny.

Pobierz książkę [kliknij]

Robert Dziemba, Tomasz Łowkiewicz

reklama

reklama

reklama

reklama

reklama

Dodaj komentarz

UWAGA!
Komentarze są prywatnymi opiniami Czytelników, za które redakcja nie ponosi odpowiedzialności. Publikowanie jest jednoznaczne z akceptacją regulaminu. Jeśli jakikolwiek komentarz narusza obowiązujące prawo lub zasady współżycia społecznego, prosimy o kontakt poczta@miastokolobrzeg.pl. Komentarze niezwiązane z artykułem, naruszające regulamin lub zawierające uwagi do redakcji, będą usuwane.

Komentarze zostaną opublikowane po akceptacji przez moderatora.

Zgody wymagane prawem - potwierdź aby wysłać komentarz



Kod antyspamowy
Odśwież

Administratorem danych osobowych jest  Wydawnictwo AMBERPRESS z siedzibą w Kołobrzegu przy ul. Zaplecznej 9B/6 78-100 Kołobrzeg, o numerze NIP: 671-161-39-93. z którym możesz skontaktować się osobiście pod numerem telefonu 500-166-222 lub za pośrednictwem poczty elektronicznej wysyłając wiadomość mailową na adres poczta@miastokolobrzeg.pl Jednocześnie informujemy że zgodnie z rozporządzeniem o ochronie danych osobowych przysługuje ci prawo dostępu do swoich danych, możliwości ich poprawiania, żądania zaprzestania ich przetwarzania w zakresie wynikającym z obowiązującego prawa.

reklama