Clear Sky

8°C

Kołobrzeg

29 marca 2024    |    Imieniny: Wiktoryna, Cyryl, Eustachy
29 marca 2024    
    Imieniny: Wiktoryna, Cyryl, Eustachy

Redakcja: tel. 500-166-222 poczta@miastokolobrzeg.pl

Portal Miasto Kołobrzeg FBPortal Miasto Kołobrzeg na YT

Regionalny Portal Informacyjny Miasta Kołobrzeg i okolic

reklama

reklama

reklama

wojsko ustronie

Z okazji święta Wojska Polskiego 15 sierpnia, w Ustroniu Morskim odsłonięto głaz z tablicą upamiętniającą żołnierzy i pracowników „jednostek wojskowych Garnizonu Ustronie Morskie”. Podkreślić należy, że jest to inicjatywa zasługująca na uznanie, zwłaszcza wobec ogłupiającej polityki IPN, który zamiast badać polską historię, zajmuje się zabawą w politykę historyczną. Cieszy fakt, że społeczeństwo zechciało upamiętnić Wojsko Polskie, które stacjonowało m.in. w gminie Ustronie Morskie. Czy ten zespół jednostek zgromadzonych na danym terytorium można nazwać garnizonem?

W literaturze specjalistycznej nigdzie nie natrafiliśmy na określenie „Garnizon Ustronie Morskie”. Nie ma zarządzenia szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego o powołaniu i likwidacji takiego garnizonu, a więc takowy w strukturach armii nie istniał. Warto jednak rozpocząć nasze rozważania od samej definicji garnizonu. Tak opisują to autorzy „Małej Encyklopedii Wojskowej” (Wydawnictwo MON, Warszawa 1967): „terytorium (jedna lub kilka położonych obok siebie miejscowości), na którym stale lub czasowo przebywają oddziały lub znajdują się instytucje i zakłady wojskowe. Władze garnizonowe PRL: dowódca garnizonu, zastępca dowódcy garnizonu do spraw politycznych, pomocnicy dowódcy garnizonu, komendant garnizonu (…). W garnizonie organizuje się służbę garnizonową i służbę wartowniczą”.

W gminie Ustronie Morskie, co jest bezdyskusyjne, był garnizon Armii Radzieckiej w Bagiczu. Znajdowały się tam następujące jednostki:
- 51 Minowo-Torpedowy Pułk Lotniczy Floty,
- 871. „Pomerański” Pułk Lotnictwa Myśliwskiego,
- samodzielny batalion lotniczo – technicznego zabezpieczenia [ros.: ОБАТО],
- samodzielny batalion automatycznego sterowania [ros.: OБАУ],
- 5 samodzielny klucz holowniczy,
- 314 Samodzielna Eskadra Śmigłowców,
- 55 „Sewastopolski" Samodzielny Pułk Śmigłowców.

Informacji o tym, że w Ustroniu Morskim znajdował się garnizon Armii Radzieckiej na tablicy informacyjnej, znajdującej się na placu z pomnikiem, niestety nie ma. Chociaż to trochę dziwne, zważywszy na to, iż w pobliżu Wieniotowa stacjonował 1 dywizjon 325 pułku rakiet przeciwlotniczych PWO (rosyjskiej OPL) – i teren tej jednostki był znacznie bliżej Ustronia Morskiego niż teren polskiego 42 dywizjonu rakietowego OPK. To trochę nieporozumienie, bo skoro już chwalić się historią wojska na tym terenie, to całości. Załóżmy jednak, że inicjatorom chodziło tylko o jednostki Wojska Polskiego. Niestety, tablica oddaje tylko wycinek oddziałów funkcjonujących na tym terenie (zapewne nie było na to miejsca, internet to co innego). Postanowiliśmy więc rozwinąć to, ale bez szczegółów, co i kiedy stacjonowało w okolicach Ustronia Morskiego poruszając się w ramach czasowych od powołania jednostek.

Pierwszą formacją która się pojawiła w Ustroniu Morskim były Wojska Ochrony Pogranicza.
1)    17 Komenda Odcinka Koszalin sformowana została w 1946 roku w strukturze organizacyjnej 4. Morskiego Oddziału Ochrony Pogranicza. W 1948 roku, na bazie 17 Komendy Odcinka sformowano Samodzielny Batalion Ochrony Pogranicza nr 22.
Dyslokacja 17 Komendy Odcinka Koszalin przedstawiała się następująco:
Komendantura odcinka nr 17 – Koszalin
81 strażnica – Kołobrzeg
82 strażnica – Gąski
83 strażnica – Mielno
84 strażnica – Iwięcino
85 strażnica – Darłowo
Początkowo  strażnica nr 82 funkcjonowała w Gąskach, dopiero po czasie przeniesiono ją do Ustronia Morskiego. Wiosną 1954 roku wprowadzono nową numerację strażnic. Strażnica Ustronie M Na podstawie rozkazu ND WP nr 055/Org. z 20 marca 1948 r. – 4 Oddział WOP – przeformowano w 12 Brygadę Ochrony Pogranicza (nr JW – 1836). Skład Brygady - 3 baony;
Samodzielne baony w składzie 12 Brygady OP:
2362 – Trzebiatów; Samodzielny baon Ochrony Pogranicza nr 20 (1948-1950)
2418 – Koszalin; Samodzielny baon Ochrony Pogranicza nr 22 (1948-1950)
2542 – Ustka; Samodzielny baon Ochrony Pogranicza nr 24 (1948-1950)
Rozkazem dowódcy Wojsk Lądowych nr 0224/Org. z 3 grudnia 1948 r. – Brygadę przekazano do pionu MBP.
Od 1950 r. – 15 Brygada WOP (JW 1853). Baony w składzie 15 Brygady WOP:
1857 - Trzebiatów; 151 baon WOP (1950-1957)
1908 – Koszalin; 152 baon WOP (1950-1957)
1935 – Ustka; 153 baon WOP (1950-1957)
W 1956 roku rozpoczęto ponowne numerowanie strażnic na poziomie brygady.
Strażnica Ustronie Morskie II kategorii była 6.w 15 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza.
Wg przepisów strażnica II kategorii posiadała 43 etatowych żołnierzy.
Od 1957 r. – Bałtycka Brygada WOP (bez numeru Brygady i JW.; numery utraciły też baony w składzie Brygady). Od 1 lipca 1965 r. – do 1 października 1971 r. Bałtycką Brygadę WOP pod względem operacyjnym i gospodarczym podporządkowano resortowi MON, następnie wróciła do pionu MSW.
16 maja 1991 roku, po rozwiązaniu w Wojsk Ochrony Pogranicza, strażnica weszła w podporządkowanie Bałtyckiego Oddziału Straży Granicznej i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Ustroniu Morskim.

2)    Kierownictwo Robót Marynarki Wojennej Nr 1 – JW 2196.
Prowadziło wstępne roboty budowlane w baterii Ustronie Morskie.
Następnie odcinek robót budowlanych  Ustronie Morskie przejęło Kierownictwo Robót MW Nr 3 (1954-1956).

3)    31. Bateria Artylerii Stałej – JW 1427:
Za początek przyjmujemy Zarządzenie Szefa Sztabu Generalnego Nr 0197/Org. z 24.08.1954 , a rozformowano 31 BAS  1 października 1974 roku.
Bateria podlegała w latach 1954-55 pod 35. Dywizjon Artylerii Nadbrzeżnej w Kołobrzegu - JW 2767, a następnie (po rozformowaniu 35. DAN) pod 8. Flotyllę Obrony Wybrzeża (8FOW) ze Świnoujścia.

4)    42. dywizjon rakietowy Obrony Powietrznej Kraju – JW 4135
Dywizjon został sformowany na podstawie rozkazu dowódcy WOPK Nr 0013 z 06.12.1968 r. oraz Z-e SzSG Nr 0162/Org. z 21.12.1968r, co dało początek 42drOPK  – koniec datujemy na 5 października 1995 r.
Dywizjon funkcjonował w składzie 26. Brygady Rakietowej OPK w Gryficach.

5)    44. Kompania Saperów – JW 1869.
Początek istnienia to Z-e SzSG Nr 0121/Org. z 17.11.1970r, zaś w roku 1977 kompania została przeformowana w 1. Dywizjon Saperów Morskich oraz dyslokowana do Świnoujścia-Ognicy. Podległość pod MW.

6)    114 bateria artylerii przeciwlotniczej – bez nr JW.
Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego nr 029/Org. z dnia 12 marca 1974 roku, w terminie do dnia 1 października 1974 r. sformowano cztery  baterie osłonowe w tym 114 baterię p.lot.
114 bateria była baterią osłonową dla 42 drOPK i na swoim wyposażeniu posiadała początkowo armaty 37mm  znana również pod oznaczeniem 61-K była zaprojektowana jeszcze w 1939 roku w ZSRR. Jeśli są państwo zainteresowani to w kołobrzeskim muzeum stoi na wystawie plenerowej taki egzemplarz.
Etat nr 32/038 bo taki posiadała bateria z Ustronia Morskiego był etatem wojenno-pokojowym o stanie na czas "P" 16 żołnierzy oraz na czas "W" 121 żołnierzy.
Mówiło się że część żołnierzy/kadry przeszła z rozformowanego 31 BAS do 114 baterii – ile w tym prawdy nie wiadomo? Koniec baterii datuje się na początek lat 90-tych.

W 1995 r. 42 drOPK rozformowano a teren po dywizjonie przejęła w 1996 roku obiekty Baza Techniczna Marynarki Wojennej.
Na części terenu po 31. BAS działa Centrum Radiowo Nadawcze (CRN) podlegające pod Rejon Zabezpieczenia Teleinformatycznego w Kołobrzegu (RZT Kołobrzeg).

Oprócz formalnych garnizonów np. Garnizon Kołobrzeg czy Garnizon Koszalin, skupiających kilka jednostek rozlokowanych na obszarze miasta, funkcjonowało w wojsku też coś takiego jak nieetatowy garnizon. Skupiał on jednostki wojskowe na obszarze gminy czy powiatu. Określenie „nieetatowy”, ponieważ nie było formalnego rozkazu powstania tego garnizonu. Najczęściej nieetatowym dowódcą garnizonu był dowódca największej jednostki – w tym przypadku był to dowódca 42. drOPK. Oprócz swoich obowiązków sprawował on formalnie (choć nie potwierdzone żadnym rozkazem) funkcje dowódcy garnizonu.
Dowódcy 42 dywizjonu:
– kpt. Jan Sypek
– kpt. Jan Nowacki
– kpt. Jan Zimniewicz
– mjr Stanisław Świeca
– ppłk Lechosław Grzywnowicz.

Pomimo tego, iż na terenie Garnizonu Ustronie Morskie istniały różne formacje wojskowe: WOP, Marynarka Wojenna czy WOPK – wszystkie one podlegały dowódcy garnizonu. Problem terytorialności samego garnizonu, który zakreślono jako obszar gminy Ustronie Morskie, wiąże się z tym, że większość jednostek znajdowała się poza samym Ustroniem Morskim. Po drugie, część z nich nie znajdowała się na terenie gminy i samego powiatu, ale na wschód od naszych terenów. W ten sposób wojsko stacjonowało na całym wybrzeżu, pełniąc funkcje obronne przed atakiem wojsk NATO i operując w ramach Układu Warszawskiego, wspierało tu działania defensywne i inne, przypisane zgodnie z obowiązującymi wówczas strategiami. Jednostki te były czasami nazywane „zielonymi jednostkami”, stacjonującymi w lasach, czy na wydmach pod osłoną roślinności nadmorskiej. To jednak temat na osobny artykuł, który przygotujemy już wkrótce

Robert Dziemba, Tomasz Łowkiewicz
Na zdjęciu: Defilada pododdziałów 42. Dywizjonu Rakietowego Obrony Powietrznej Kraju z okazji 25-cio lecia jednostki w maju 1994 r., z arch. pryw. Sławomira Kargula.

Autorzy za pomoc dziękują: M. Tessikowskiemu, S. Kargulowi, A. Mikołajkowi, S. Ranieckiemu

reklama

reklama

reklama

reklama

reklama

Dodaj komentarz

UWAGA!
Komentarze są prywatnymi opiniami Czytelników, za które redakcja nie ponosi odpowiedzialności. Publikowanie jest jednoznaczne z akceptacją regulaminu. Jeśli jakikolwiek komentarz narusza obowiązujące prawo lub zasady współżycia społecznego, prosimy o kontakt poczta@miastokolobrzeg.pl. Komentarze niezwiązane z artykułem, naruszające regulamin lub zawierające uwagi do redakcji, będą usuwane.

Komentarze zostaną opublikowane po akceptacji przez moderatora.

Zgody wymagane prawem - potwierdź aby wysłać komentarz



Kod antyspamowy
Odśwież

Administratorem danych osobowych jest  Wydawnictwo AMBERPRESS z siedzibą w Kołobrzegu przy ul. Zaplecznej 9B/6 78-100 Kołobrzeg, o numerze NIP: 671-161-39-93. z którym możesz skontaktować się osobiście pod numerem telefonu 500-166-222 lub za pośrednictwem poczty elektronicznej wysyłając wiadomość mailową na adres poczta@miastokolobrzeg.pl Jednocześnie informujemy że zgodnie z rozporządzeniem o ochronie danych osobowych przysługuje ci prawo dostępu do swoich danych, możliwości ich poprawiania, żądania zaprzestania ich przetwarzania w zakresie wynikającym z obowiązującego prawa.

reklama