W literaturze przedmiotu walk o twierdzę kołobrzeską w 1807 roku jest kilka popularnych ilustracji, ukazujących sytuację na przedpolu, gdzie toczyła się zasadnicza część prac inżynieryjnych. Nie chodzi mi tu akurat o dzieła sztuki, jak chociażby słynny obraz Fritza Grotemayera „Pod Kolbergiem”. Najbardziej znaną ilustracją wydaje się być w tym wypadku sztych Daniela Bergera, ale także akwarela L. A. Hessa z 1824 roku. Często wykorzystywany jest plan z pracy Eduarda von Höpfnera, ale także z pracy historyków Sztabu Generalnego z początku XX wieku. Dziś chciałbym poruszyć temat planu, który do tej pory publikowany nie był, a przynajmniej ja z taką publikacją się nie zapoznałem.

Plan oblężenia twierdzy kołobrzeskiej w 1807 roku opublikowany w pracy Ludwiga Freyherrna von Sebbacha pt. Geschichte der Feldzüge des Herzoglich Sachsen-Weimarischen Scharfschützenbatallions im Jahr 1806 und des Infanterieregements der Herzöge von Sachsen in den Jahren 1807, 1809, 189 und 1811, która ukazała się w Weimarze w 1838 roku. Plan ten ma charakter częściowo umowny, ale zawiera większość tych elementów, które są niezbędne dla rozpoznania sytuacji pod kołobrzeską twierdzą. Mamy więc miasto i jego fortyfikacje, mamy fortyfikacje polowe wojsk oblężniczych oraz fortyfikacje pruskie, okręty na Morzu Bałtyckim, przebieg najważniejszych dróg wraz z podkołobrzeskimi wsiami. Zostały naniesione poszczególne obozy wojskowe, a także kierunki niektórych działań i ostrzału. Plan został wykonany w skali mili pruskiej, gdzie 1 mila to 2000 prętów, co daje 7532,5 metra. To ułatwia nam orientację w tym umownym środowisku.

Dla historyka, ważna jest jeszcze jedna kwestia. To opis szańców, znajdujących się na wschodnim przedpolu twierdzy. Jest ich cztery: 1. Polnische Redoute, 2. Sächsiche Reodute, 3. Redoute Angelo, Redoute Audifret. Następnie, wskazane są kolejne ważne reduty na południu: 5. Redoute bei Altstadt und Fort Napoleon, 6. Redouten bei Sellnow i pozostałe fortyfikacje opisane na planie, część z nich została naniesiona literalnie, jak na Wilczej Wzgórze Fort Loisona czy na Wysokiej Górze Fort Napoleona. W legendzie mamy również wymienione poszczególne narodowości, które brały udział w oblężeniu w podziale na brygady.

To co dla nas najważniejsze, to fakt, że plan ten zawiera fortyfikację o nazwie „Reduta Polska”. Mamy więc zaznaczoną jej lokalizację, jako najdalej wysuniętą na północ, ale nie w Lesie Kołobrzeskim. Ten plan w korelacji ze wszystkimi innymi przekazuje obraz tego, co faktycznie działo się w długie miesiące 1807 roku podczas oblężenia Kołobrzegu. Kwestie te opisałem szeroko w książce „Reduta Polska a fortyfikacje Twierdzy Kołobrzeg podczas oblężenia w 1807 roku”, która ukazała się dzięki dofinansowaniu z budżetu Powiatu Kołobrzeskiego.

Robert Dziemba


Materiał powstał w ramach projektu "Opracowanie i wydanie w formie książkowej publikacji na temat fortyfikacji Twierdzy Kołobrzeg na początku XIX w.", realizowanego przez Fundację Historia Kołobrzegu przy dofinansowaniu ze środków z budżetu Powiatu Kołobrzeskiego