Overcast Clouds

10°C

Kołobrzeg

29 marca 2024    |    Imieniny: Wiktoryna, Cyryl, Eustachy
29 marca 2024    
    Imieniny: Wiktoryna, Cyryl, Eustachy

Redakcja: tel. 500-166-222 poczta@miastokolobrzeg.pl

Portal Miasto Kołobrzeg FBPortal Miasto Kołobrzeg na YT

Regionalny Portal Informacyjny Miasta Kołobrzeg i okolic

reklama

reklama

reklama

cmentarz kołobrzeg

Niedawno obchodzona była 74 rocznica walk o Kołobrzeg. Na Cmentarzu Wojennym odbyły się uroczystości upamiętniające śmierć żołnierzy: polskich, radzieckich i niemieckich. „Byliśmy wrogami, śmierć nas zjednoczyła” – pisze w „Kołobrzeskiej Księdze Poległych” Hieronim Kroczyński. Warto jednak przypomnieć, bo o tym się zapomina, że na tym cmentarzu spoczywają także cywile – Polacy, robotnicy przymusowi zwiezieni do Kołobrzegu i okolic w czasie II wojny światowej, którzy zginęli w czasie walk o miasto.

Cywilne polskie ofiary walk o Kołobrzeg mają swój grób rzeczywisty lub symboliczny w kwaterze N (dwie płyty). Leon Bazalak zginął 17 marca. Był prawdopodobnie robotnikiem przymusowym. Pochowano go „pod pomnikiem”, a później ekshumowano. Kazimierz Chojnacki był robotnikiem przymusowym z Łodzi. Schronił się w piwnicy pawilonu pierwszego sanatorium „Słoneczko”. Zginął podczas opuszczania kryjówki od przypadkowego pocisku, prawdopodobnie 16 marca. Grób symboliczny.

Więcej informacji mamy o Janinie Czajkowskiej, urodzonej w Goniądzu pod Białymstokiem. Pracowała w kuchni na lotnisku w Bagiczu. W lutym przeniesiono ją do Kołobrzegu. W czasie walk o miasto ukrywała się w piwnicy domu przy bulwarze nad rzeką. 16 marca została oswobodzona przez polskich żołnierzy. Podczas ewakuacji w miejsce poza toczącymi się walkami, gdy przebiegała most na Parsęcie na ul. Łopuskiego, wraz z grupą innych osób została ostrzelana. Ranna, trafiła do 6 Batalionu Sanitarnego w Niemierzu. Zmarła tego samego dnia. Pochowano ją na cmentarzu przykościelnym i ekshumowano 5 lipca 1948 roku. Józef Głomski był również robotnikiem przymusowym. Pochodził z Lubni w powiecie chojnickim. Podczas wojny pracował przy ul. Bogusława X. W czasie walk o miasto ukrywał się m.in. w schronie plot przy ul. Spacerowej. Zginął podczas opuszczania kryjówki. Antoni Grunwald, pochodził z Ryk w województwie mazowieckim. Pracował przymusowo w Kołobrzegu. Został ranny w brzuch i trafił bo 6 Batalionu Sanitarnego w Niemierzu. Zmarł w wyniku odniesionych ran. Pochowano go na tamtejszym cmentarzu. Został ekshumowany 3 lipca 1948 roku. Na tym samym cmentarzu pochowano Janinę Przybylską, zmarłą prawdopodobnie 16 marca. Ekshumowano ją 5 lipca 1948 roku.

Ciekawa, aczkolwiek tragiczna historia, wiąże się z inną Polką, która również spoczywa na kołobrzeskim Cmentarzu Wojennym. Opisał ją Alojzy Sroga w książce „Na drodze stał Kołobrzeg”. 9 marca w okolicy Korzystna, Bolesław Lasak (w pierwotnym brzmieniu nazwiska – Lasek), podporucznik 10 Pułku Artylerii Haubic, zastępca dowódcy 1 dywizjonu ds. polityczno-wychowawczych, udał się na rekonesans pobliskiego terenu. Przed wsią stanęły baterie jego formacji. Żołnierze okopywali haubice, ale szybko rozeszła się wśród nich informacja o rozbitym niemieckim pociągu. Informacja była prawdziwa – parowóz zniszczył radziecki T34-85 4 marca rano, unieruchamiając pociąg i czyniąc niemożliwą ewakuację Niemców w kierunku Szczecina drogą kolejową. Ppor Lasak udał się na rekonesans samochodowy. Na skraju lasu stały unieruchomione pojazdy niemieckie, ostrzelane przez radzieckie czołgi. Żołnierz skierował się w ich kierunku, gdy z lasu wyszły cztery osoby. Rozległy się dwa strzały. Kule dosięgły polskiego oficera, który został ranny w klatkę piersiową i brzuch. Świadkiem zdarzenia była kobieta – Irena Stawowczyk, robotnica przymusowa z Korzyścienka. Gdy próbowała udzielić pomocy rannemu żołnierzowi, została ranna. Na miejscu pojawili się szoferzy z brygady, zabrali rannych i przetransportowali do punktu sanitarnego. Według informacji A. Srogi, obydwoje potrzebowali operacji. Nie znamy obrażeń Polki. Lasak zmarł 11 marca. Data śmierci kobiety nie jest znana, prawdopodobnie zmarła w tym samym czasie, o czym świadczyć może ten sam czas pogrzebu. Obydwoje przebywali w 6 Batalionie Sanitarnym w Niemierzu i zostali pochowani na cmentarzu przykościelnym w tej miejscowości (foto poniżej). Ekshumowano ich w dniach 3-5 lipca 1948 roku.

To nie koniec historii z przedpola kołobrzeskiej twierdzy. Pościg za osobami odpowiedzialnymi za ostrzał Polaków zorganizowali kierowcy 10 Pułku Artylerii Haubic. W lesie znaleźli czterech ludzi: trzech żołnierzy w niemieckich mundurach i jednego w ubraniu cywilnym. Niemców rozbrojono i doprowadzono do sztabu. Żołnierze jako sprawcę wskazali swojego kolegę w cywilnym ubraniu. Z opisu A. Srogi wynika, że mężczyzna „cywil” przyznał się, że on też jest żołnierzem, ale przebrał się ze strachu. Niemców odstawiono jako jeńców, a „cywilowi” postawiono zarzut zabójstwa dwóch osób. Sąd polowy skazał go na karę śmierci. Wyrok wykonano natychmiast. Został rozstrzelany.

Upamiętniając żołnierzy poległych w walkach o Kołobrzeg, nie zapominajmy także o zmarłych w wyniku walk cywilnych ofiarach tej wojny – Polaków, którzy do miasta nad Parsętą i okolic dostali się wbrew własnej woli i tu ich historia się skończyła. Spoczywają razem z żołnierzami, którzy przyszli ich oswobodzić, walcząc o Kołobrzeg. Na marginesie, warto przypomnieć, na przykładzie płyty z kwatery N, że Cmentarz Wojenny potrzebuje co najmniej liftingu. 75 rocznica walk już za rok.

Robert Dziemba
Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu

Bibliografia:
Alojzy Sroga, Na drodze stał Kołobrzeg, MON, Warszawa 1980.
Hieronim Kroczyński, Kołobrzeska Księga Poległych w drugiej wojnie światowej, Wydawnictwo Kamera, Kołobrzeg 2005.

cmentarz kołobrzeg

reklama

reklama

reklama

reklama

reklama

Dodaj komentarz

UWAGA!
Komentarze są prywatnymi opiniami Czytelników, za które redakcja nie ponosi odpowiedzialności. Publikowanie jest jednoznaczne z akceptacją regulaminu. Jeśli jakikolwiek komentarz narusza obowiązujące prawo lub zasady współżycia społecznego, prosimy o kontakt poczta@miastokolobrzeg.pl. Komentarze niezwiązane z artykułem, naruszające regulamin lub zawierające uwagi do redakcji, będą usuwane.

Komentarze zostaną opublikowane po akceptacji przez moderatora.

Zgody wymagane prawem - potwierdź aby wysłać komentarz



Kod antyspamowy
Odśwież

Administratorem danych osobowych jest  Wydawnictwo AMBERPRESS z siedzibą w Kołobrzegu przy ul. Zaplecznej 9B/6 78-100 Kołobrzeg, o numerze NIP: 671-161-39-93. z którym możesz skontaktować się osobiście pod numerem telefonu 500-166-222 lub za pośrednictwem poczty elektronicznej wysyłając wiadomość mailową na adres poczta@miastokolobrzeg.pl Jednocześnie informujemy że zgodnie z rozporządzeniem o ochronie danych osobowych przysługuje ci prawo dostępu do swoich danych, możliwości ich poprawiania, żądania zaprzestania ich przetwarzania w zakresie wynikającym z obowiązującego prawa.

reklama